Zorunlu arabuluculuk ve birçok konu için yeni düzenlemeleri içeren 7036 sayılı İş Mahkemeleri Kanunu’na (“Kanun”) göre; iş alacağı, tazminat ve işe iade davalarında dava açılmadan önce arabulucuya başvurma sürecini bir dava şartı olarak getirilmiştir. Basın İş Kanunu ve Deniz İş Kanunu’na tabi çalışanlar da arabuluculuk düzenlemeleri kapsamında işçi sayıldığından bu Kanuna tabidir.
İş kazası veya meslek hastalığından kaynaklanan maddi/manevi tazminat ve bunlar ile ilgili tespit,itiraz ve rücu davaları zorunlu arabuluculuğa başvurma hususunda istisna teşkil etmekte olup başvuru kişinin istediğine bırakılmıştır.
Zorunlu arabuluculuğun uygulandığı işe iade davalarında ise; İşçi tarafından işe iade hususunda fesih bildiriminin tebliği tarihinden itibaren bir ay içinde işe iade talebiyle arabuluculuğa başvurabilir. Arabuluculuk yolu ile anlaşma sağlanırsa, anlaşma tutanağında işe başlama tarihi, ücret, tazminat ve diğer parasal haklar açıkça belirtilmesi gerekmektedir. Aksi halde anlaşma sağlanamamış olarak kabul edilmektedir. Kanuna göre; arabuluculuk bürosuna başvurulmasından son tutanağın düzenlendiği tarihe kadar geçen sürede zamanaşımı duracağı ve hak düşürücü süre işleyemeyeceği için arabuluculuğa başvuru halinde süre bakımından herhangi bir hak kaybı yaşanmayacaktır. Bu nedenle işe iade de arabuluculuk sürecinde anlaşma sağlanamazsa, son tutanaktan itibaren 2 hafta içerisinde işe iade davası açılabilmektedir.
Arabuluculuğa başvuru, karşı tarafın yerleşim yerindeki veya işin yapıldığı yerdeki arabuluculuk bürosu (“büro”) /sulh hukuk mahkemesinin yazı işleri müdürlüğüne yapılmaktadır. Karşı taraf birden fazla kişi ise; birinin bulunduğu yerdeki arabuluculuk bürosu/yazı işleri müdürlüğüne yapılması yeterlidir. Arabulucu bu büronun yetkili olup olmadığı resen dikkate almaz. En geç ilk toplantıda karşı taraf ispatlayıcı belgelerle birlikte büroya karşı yetki itirazında bulunabilir.
Yapılan ilk toplantıda yetkisizliğe ilişkin itiraz olması halinde büro tarafından dosya sulh hukuk mahkemesine gönderilerek yetki hususu kesin karara bağlanır. Yetkisizlik itirazının reddi durumunda, aynı arabulucu yeniden görevlendirilir. Yetkisizlik itirazının kabul durumunda ise kararın tebliğden itibaren bir hafta içinde yetkili büroya başvurulur. Yetkisiz büroya başvuru tarihi yetkili büroya başvurma tarihi olarak kabul edilir.
Zorunlu arabuluculuğun söz konusu olduğu bir uyuşmazlık ortaya çıktığı zaman tarafların başvurusu üzerine büro bir arabulucu görevlendirir. Daha sonra görevlendirilen bu arabulucu, tarafları ilk toplantıya davet eder. Taraflar toplantıya bizzat katılabileceği gibi vekilleri aracılığıyla da katılabilmekte olup bu durumdavekaletnamede özel yetki bulunması gerekmektedir. İlk toplantıya taraflardan birinin katılmaması durumunda arabulucu, anlaşmanın olmadığına dair bir tutanak düzenler. Böylece dava açacak olan taraf bu tutanak ile mahkemeye başvuracaktır. Bunun yanı sıra, ilk toplantıya mazereti olmadan katılmayan taraf, davada kısmen/tamamen haklı çıksa bile tüm yargılama giderlerinden sorumlu tutulur ve ayrıca bu taraf için lehine vekalet ücretine hükmedilmez. Kanun uzun yargı süreçleri karşısında alternatif çözüm yolu olarak getirilen zorunlu arabuluculuğun önemine binaen tarafları bu şekilde karşı karşıya getirip çözüm üretmeye çalışmaktadır.
Arabulucu yapılan başvuruyu görevlendirildiği tarihten itibaren 3 hafta içinde sonuçlandırılır ve zorunlu durumlarda bu süre en fazla 1 hafta uzatılır. Arabuluculuk faaliyeti sona erince arabulucu son tutanağı düzenleyerek Arabuluculuk Dairesine teslim eder. Dava açmak isteyen taraf dava açarken arabuluculuk faaliyeti sonundaki bu son tutanağı dava dilekçesine eklemek zorundadır. Aksi halde mahkeme bu eksikliğin tamamlanması hususunda davacıya bir haftalık kesin süre verir; bu halde de tamamlanmaz ise davayı esasa girmeden dava şartı eksikliği nedeniyle usulden reddeder.
Herhangi bir hususta tarafımızla irtibata geçmekten imtina etmeyiniz.
Saygılarımızla,
